Kiongozi Mkuu wa Iran afutilia mbali mazungumzo ya nyuklia na Marekani

Kiongozi Mkuu wa Iran ametupili mbali mazungumzo ya moja kwa moja na Marekani siku ya Jumanne kuhusu mpango wa nyuklia wa nchi yake, uwezekano wa kufunga mlango wa jaribio la mwisho la kuzuia kurudisha vikwazo vya Umoja wa Mataifa dhidi ya Tehran.

Matamshi ya Ayatollah Ali Khamenei, yaliyorushwa na televisheni ya taifa ya Iran, huenda yakazuia jaribio lolote la Rais wa Iran Massoud Pezeshkian, ambaye kwa sasa yuko New York kwa ajili ya Mkutano Mkuu wa Umoja wa Mataifa, kumleta Rais wa Iran Massoud Pezeshkian karibu na Marekani.

Katika habari nyingine, Waziri wa Mambo ya Nje wa Iran Abbas Araghchi alikutana na wanadiplomasia wa Ufaransa, Ujerumani, na Uingereza kuhusiana na kurejeshwa kwa vikwazo ambavyo vimepangwa kuanza kutekelezwa siku ya Jumapili.

Mazungumzo na Marekani ni "mkwamo kamili," Ayatollah Khamenei amesisitiza.

"Marekani ilitangaza matokeo ya mazungumzo mapema," ameongeza. Matokeo yake ni kusitishwa kwa shughuli za nyuklia na urutubishaji. Haya si mazungumzo. Ni udikteta, kulazimisha."

Waziri wa Mambo ya Nje wa Ujerumani Johann Wadephul alikuwa tayari ameelezea nafasi za kufikia makubaliano na Iran kuwa "ndogo sana," hata kabla ya kauli za Kiongozi Mkuu, kulingana na shirika la habari la Ujerumani dpa.

"Iran imekuwa ikikiuka wajibu wake chini ya Makubaliano ya nyuklia ya Vienna kwa miaka mingi," Bw. Wadephul ameripotiwa kusema, akimaanisha makubaliano ya nyuklia yaliyofikiwa kati ya Iran na mataifa yenye nguvu duniani mjini Vienna mwaka 2015. Makubaliano hayo yalilenga kuizuia Iran kutengeneza silaha za nyuklia.

"Tumefikia hitimisho muhimu na kuanzisha utaratibu unaoitwa 'snapback', ambao utarejesha vikwazo vya kimataifa dhidi ya Iran mwishoni mwa juma," amesema.

Bw. Wadephul ameongeza, hata hivyo, kwamba Ufaransa, Ujerumani na Uingereza—ambazo zinaunda kundi linalojulikana kama E3—zitaendelea na mazungumzo na Iran hata baada ya kuwekewa tena vikwazo.

Huku kukiwa na msururu wa mazungumzo ya kidiplomasia, Waziri Araghchi pia alikutana na Rafael Grossi, Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Kimataifa la Nishati ya Atomiki (IAEA), mjini New York siku ya Jumatatu.

Mapema mwezi huu, IAEA na Iran zilitia saini makubaliano, yaliyopatanishwa na Misri, kuweka njia ya kuanza tena ushirikiano, ikiwa ni pamoja na juu ya taratibu za kuanza tena ukaguzi wa vituo vya nyuklia vya Iran. Hata hivyo, mkataba huu bado haujafanya kazi kikamilifu.

Nchi za Ulaya zimeeleza nia yao ya kuongeza muda huu iwapo Iran itarejelea mazungumzo ya moja kwa moja na Marekani kuhusu mpango wake wa nyuklia, kuwaruhusu wakaguzi wa Umoja wa Mataifa kufikia maeneo yake ya nyuklia, na kukiri zaidi ya kilo 400 za uranium iliyorutubishwa ambayo shirika la Umoja wa Mataifa linadai kuwa nchi hiyo inamiliki.

Ikiwa hakuna makubaliano ya kidiplomasia yatafikiwa wiki hii, vikwazo vitarejeshwa moja wa moja siku ya Jumapili. Hili lingesababisha kuzuiwa kwa mali za Iran nje ya nchi, kusitishwa kwa mikataba ya silaha na Tehran, na kuadhibiwa kwa maendeleo yoyote ya mpango wa makombora ya balistiki ya Iran, miongoni mwa hatua nyingine, kuzidi kuzorotesha uchumi wa nchi hiyo ambao tayari unatatizika.

Iran imeshikilia kwa muda mrefu kuwa mpango wake ni wa amani, ingawa nchi za Magharibi na IAEA zinabaini kwamba Tehran ilikuwa na mpango wa silaha za nyuklia hadi 2003.

Siku ya Jumanne Ayatollah Khamenei amehakikisha kwamba Iran haijatafuta kuwa na bomu la atomiki.